ذهن متمرکز، قوی و
نیرومند است و ذهن پراکنده ناتوان و ضعیف . ذهن همانند چراغ اشعه ای دارد
اشعه چراغ در شعله آن تمرکز قوی دارند و سوزاننده اند ودر نزدیکی شعله
تمرکز کمتری دارند اما باز هم تمرکز کمتری دارند اما باز هم گرمایشان محسوس
است . هرچه از منبع نور دور می شویم پراکندگی اشعه بیشتر می شود تا حدی که
گرمای حاصل از از آنها را به هیچ وجه حس نمیکنیم . ذهن در حالت تمرکز
پتانسیل بسیار قوی دارد اما هنگامی که به علت توجه به سوی اشیای مختلف
پراکنده می شود نیرو و توان خود را از دست می دهد و هر چه به اشیای بیشتری
متوجه و پراکنده تر شود از توان آن کاسته می گردد.هر عمل عبادی علاوه بر آن
که مقام وارزش ویژه مذهبی و معنوی دارد موجب تمرکز فکری وذهنی ملموس و
قابل توجهی میشود کگه هر کس میتواند آن را به تجربه بگذارد و ادراک کندان تتقو الله یجعل لکم فرقانااگر از خدا بترسید و پروا کنید نیروی تشخیص (فرقانا) را در شما قرار میدهدو قدرت تشخیص از تمر کز قوای ذهنی به دست می آید.ویلیام جیمز :فرق
بین افراد نابغه با دیگران یک موهبت فکری نیست بلکه مربوط به توجه کاملی
است که به موضوعات و نتیجه های آن مبذول می دارند و میزان نبوغ یک نابغه به
درجه تمرکز فکریش بستگی دارد از این سخنان نتیجه می گیریم که نماز حقیقی
بهترین وسیله ای برای پرورش توجه و تمرکز در انسان است زیرا نماز گزاری که
پیوسته و با تمام قدرت می کوشد تا ذهن خود را از تمامی آنچه غیر خداست
منصرف و فقط به خدا متوجه کند و تمام نیروی فکری خود را در یک جا جمع کند
تا نمازش با خشوع و حضور قلب خوانده شود این برای او عادت می شود و در هر
موردی می تواند قوای ذهنی خود را متمر کز کند .